Dinu Lipatti (Dinu Lipatti) |

Dino Lipatti

Aha ya aghọwo ihe onwunwe nke akụkọ ihe mere eme: ihe dị ka afọ iri ise agafeela kemgbe ọnwụ nke onye na-ese ihe. N'ime oge a, ọtụtụ kpakpando ebiliwo ma tinye n'ọgba egwu nke ụwa, ọtụtụ ọgbọ nke ndị pianist a ma ama etolitela, e guzobewo usoro ọhụrụ na nka nka - nke a na-akpọkarị "ụdị ngosi ọgbara ọhụrụ". Ma ka ọ dị ugbu a, ihe nketa nke Dinu Lipatti, n'adịghị ka ihe nketa nke ọtụtụ ndị ọzọ na-ese ihe na ọkara mbụ nke narị afọ anyị, ekpuchibeghị ya na "flair nke ụlọ ngosi ihe mgbe ochie", enwebeghị mmasị ya, ịdị ọhụrụ ya: ọ tụgharịrị. na-agaghị agafe ejiji, na Ọzọkwa, ọ bụghị nanị na-anọgide na-akpali ndị na-ege ntị, ma na-emetụta ọgbọ ọhụrụ nke pianists. Ihe ndekọ ya abụghị ihe mpako maka ndị na-anakọta diski ochie - a na-ewepụtaghachi ha ugboro ugboro, na-ere ya ozugbo. Ihe a niile na-eme ọ bụghị n'ihi na Lipatti ka nwere ike ịnọ n'etiti anyị, nọrọ n'isi ya ma ọ bụrụ na ọ bụghị maka ọrịa obi ọjọọ. Ihe kpatara ya dị omimi karị - n'echiche nke nkà ya na-enweghị afọ, na eziokwu miri emi nke mmetụta, dị ka à ga-asị na a na-asachapụ ihe niile dị n'èzí, na-agafe agafe, na-amụba ike nke mmetụta nke talent nke onye na-agụ egwú na n'oge a dị anya.

Ndị na-ese ihe ole na ole jisiri ike hapụ akara ngosi dị otú ahụ na ebe nchekwa ndị mmadụ n'oge dị mkpirikpi, nke ekenye ha site na akara aka. Karịsịa ma ọ bụrụ na anyị na-echeta na Lipatti abụghị ma ọlị ịbụ nwa na-akpa ọchị n'echiche a nabatara n'ozuzu ya, na obere oge malitere mmemme egwu. O tolitere ma na-etolite na ikuku egwu: nne nne ya na nne ya bụ ndị pianists magburu onwe ya, nna ya bụ onye na-akụ violin na-anụ ọkụ n'obi (ọbụna ọ na-amụta ihe site na P. Sarasate na K. Flesch). N'okwu a, ọ bụghị ihe ijuanya na onye na-egwu egwu n'ọdịnihu, na-amabeghị mkpụrụ akwụkwọ, na-emeziwanye piano n'efu. Nwatakịrị gaiety jikọtara bizarrely n'ime ya enweghị mgbagwoju anya dere na ihe ijuanya dị mkpa; Ngwakọta dị otú ahụ nke ngwa ngwa nke mmetụta na omimi nke echiche nọgidere na-emesịa, ghọọ ihe e ji mara onye na-ese ihe tozuru okè.

Onye nkuzi mbụ nke Lipatti dị afọ asatọ bụ onye na-ede egwú M. Zhora. N'ịbụ onye chọpụtara nkà pianistic pụrụ iche n'ime nwa akwụkwọ, na 1928, o nyefee ya n'aka onye nkụzi a ma ama bụ Florika Muzychesk. N'otu afọ ndị ahụ, o nwere onye ndụmọdụ na onye nlekọta ọzọ - George Enescu, bụ onye ghọrọ "nna nna" nke onye na-egwu egwú na-eto eto, bụ onye na-agbasochi anya mmepe ya ma nyere ya aka. Mgbe ọ dị afọ 15, Lipatti gụsịrị akwụkwọ na nsọpụrụ site na Bucharest Conservatory, n'oge na-adịghịkwa anya, ọ meriri Enescu Prize maka ọrụ mbụ ya, ihe osise symphonic "Chetrari". N'otu oge ahụ, onye na-agụ egwú kpebiri isonye na International Piano Competition na Vienna, otu n'ime ndị kasị "oke" n'ihe banyere ọnụ ọgụgụ nke sonyere na akụkọ ihe mere eme nke asọmpi: mgbe ahụ banyere 250 artists bịara Austria isi obodo. Lipatti bụ nke abụọ (mgbe B. Kohn gasịrị), ma ọtụtụ ndị òtù juri kpọrọ ya onye mmeri n'ezie. A. Cortot hapụrụ ndị juri na mkpesa; n'ọnọdụ ọ bụla, ọ kpọrọ ndị ntorobịa Romania ozugbo na Paris.

Lipatti biri na isi obodo France afọ ise. Ọ gara nke ọma na A. Cortot na I. Lefebur, gara klas Nadia Boulanger, na-eduzi nkuzi sitere na C. Munsch, ihe mejupụtara sitere na I. Stravinsky na P. Duke. Boulanger, bụ́ onye zụlitere ọtụtụ ndị na-agụ egwú bụ́ isi, kwuru banyere Lipatti, sị: “A pụrụ iwere onye na-agụ egwú n’ụzọ zuru ezu dị ka onye na-etinye onwe ya kpam kpam n’egwú, na-echefu onwe ya. Enwere m ike ikwu n'enweghị nsogbu na Lipatti bụ otu n'ime ndị na-ese ihe. Nke ahụ bụkwa nkọwa kasị mma maka nkwenkwe m na ya.” Ọ bụ na Boulanger ka Lipatti mere ndekọ mbụ ya na 1937: egwu aka anọ Brahms.

N'otu oge ahụ, ọrụ egwu nke onye na-ese ihe malitere. Ugbua ihe ngosi mbụ ya na Berlin na obodo Italy dọtara mmasị onye ọ bụla. Mgbe mpụta mbụ ya dị na Paris, ndị nkatọ jiri ya tụnyere Horowitz wee buru amụma n'otu ọnụ maka ọdịnihu dị mma maka ya. Lipatti gara Sweden, Finland, Austria, Switzerland, na n'ebe ọ bụla ọ gara nke ọma. Na egwu ọ bụla, talent ya meghere n'akụkụ ọhụrụ. Emere nke a site na nkatọ onwe ya, usoro okike ya: tupu ya ebute nkọwa ya na ogbo, ọ bụghị naanị na ọ mara mma nke ọma nke ederede, kamakwa njikọ zuru oke na egwu egwu, nke mere ka ọ banye n'ime omimi nke onye edemede. ebumnuche.

Ọ bụ ihe e ji mara na ọ bụ naanị n'afọ ndị na-adịbeghị anya, ọ malitere ịtụgharị na ihe nketa Beethoven, na mbụ ọ na-ewere onwe ya na ọ bụghị njikere maka nke a. Otu ụbọchị, o kwuru na o were ya afọ anọ iji kwadebe ihe nkiri nke ise nke Beethoven ma ọ bụ nke mbụ Tchaikovsky. N'ezie, nke a anaghị ekwu maka oke ikike ya, kama ọ bụ naanị ihe ndị ọ na-achọ n'onwe ya. Ma nke ọ bụla n'ime ihe ngosi ya bụ nchọpụta nke ihe ọhụrụ. N'ịnọgide na-eguzosi ike n'ihe nye ederede onye odee, onye pianist na-ewepụta nkọwa ya na "agba" nke onye ya.

Otu n'ime ihe ịrịba ama ndị a na-egosipụta n'otu n'otu ya bụ ọdịdị dị ịtụnanya nke ịkọwapụta: mfe mpụga, nghọta nke echiche. N'otu oge ahụ, maka onye ọ bụla na-ede egwú, ọ chọtara agba piano pụrụ iche nke kwekọrọ na echiche ụwa nke ya. Bach ya dị ka mkpesa megide mmeputakwa "ụlọ ihe ngosi nka" akpụkpọ anụ nke nnukwu kpochapụ. "Ònye na-anwa anwa iche banyere cembalo ka ọ na-ege ntị na Partita Mbụ nke Lipatti mere, jupụtara n'ike ụjọ ahụ, legato na-atọ ụtọ na amara dị otú ahụ?" otu n'ime ndị nkatọ kwuru. Mozart dọtara ya, nke mbụ, ọ bụghị n'amara na ịdị mfe, kama na obi ụtọ, ọbụna ihe nkiri na obi ike. "Enweghị ohere maka ụdị gallant," egwuregwu ya yiri ka ọ na-ekwu. A na-emesi nke a ike site n'ọgbara mgbakasị ahụ, ịgbagharị ụkwụ, mmetụ ike. Nghọta ya banyere Chopin dị n'otu ụgbọ elu: enweghị mmetụta, ịdị mfe dị mfe, na n'otu oge ahụ - nnukwu ike mmetụta ...

Agha Ụwa nke Abụọ chọtara onye na-ese ihe na Switzerland, na njem ọzọ. Ọ laghachiri n'ala nna ya, nọgide na-eme ihe nkiri, na-ede egwú. Ma ikuku na-ekpo ọkụ nke onye fasizim Romania kwụsịrị ya, na 1943, o jisiri ike gaa Stockholm, si ebe ahụ gaa Switzerland, nke ghọrọ ebe mgbaba ikpeazụ ya. Ọ bụ onye isi ngalaba na-eme egwuregwu na klaasị piano na Geneva Conservatory. Ma naanị n'oge agha ahụ kwụsịrị na atụmanya magburu onwe ya meghere n'ihu onye na-ese ihe, ihe ịrịba ama mbụ nke ọrịa na-enweghị ngwọta pụtara - leukemia. O degaara onye nkụzi ya bụ́ M. Zhora n’ụzọ obi ilu, sị: “Mgbe ahụ́ siri m ike, ọgụ a na-alụ megide ụkọ agwụla m. Ugbu a m na-arịa ọrịa, enwere akwụkwọ ịkpọ òkù sitere na mba niile. Mụ na Australia, South na North America bịanyere aka na njikọ aka. Lee ihe nzuzu nke akara aka! Ma anaghị m ada mbà. M ga-alụ ọgụ n'agbanyeghị ihe ọ bụla."

Agha ahụ gara n'ihu ruo ọtụtụ afọ. Ekwesịrị ịkagbu njem nlegharị anya ogologo. Na ọkara nke abụọ nke 40s, ọ siri ike ịhapụ Switzerland; ewepụrụ bụ njem ya na London, ebe o mere mpụta mbụ ya na 1946 ya na G. Karajan, na-egwu egwu Schumann's Concerto n'okpuru nduzi ya. Lipatti mechara gaa England ọtụtụ ugboro ka ọ dekọọ. Ma na 1950, ọ pụghị ịtachi obi ọbụna dị otú ahụ njem, na ike nke I-am-a zitere ya "otu" ya na Geneva: n'ime ụbọchị ole na ole, na-eri nke kasị ukwuu mgbalị, 14 Chopin waltzes. Edere Mozart's Sonata (No. 8) , Bach Partita (B flat major), Chopin's 32nd Mazurka. N'August, ọ rụrụ ọrụ na ndị orchestra maka oge ikpeazụ: Mozart's Concerto (No. 21) dara ụda, G. Karayan nọ na podium. Na Septemba 16, Dinu Lipatti kwuru nke ọma nye ndị na-ege ntị na Besançon. Mmemme egwu ahụ gụnyere Bach's Partita na B flat major, Mozart's Sonata, abụọ impromptu nke Schubert na ihe niile 14 waltzes nke Chopin. Ọ na-egwuri naanị 13 - nke ikpeazụ enwekwaghị ike zuru oke. Mana kama, n'ịghọta na ọ gaghị anọkwa ọzọ na ogbo ahụ, onye na-ese ihe rụrụ Bach Chorale, nke Myra Hess haziri maka piano… Ndekọ egwu egwu a ghọrọ otu n'ime akwụkwọ kacha atọ ụtọ, dị egwu na akụkọ egwu nke narị afọ anyị…

Mgbe Lipatti nwụsịrị, onye nkụzi ya na enyi ya bụ A. Cortot dere, sị: “Ezigbo Dinu, ọnụnọ gị nwa oge n'etiti anyị ọ bụghị nanị na-etinye gị n'ihu site na nkwenye ọnụ na nke mbụ n'etiti ndị pianist nke ọgbọ gị. Na ebe nchekwa nke ndị gere gị ntị, ị na-ahapụ obi ike na ọ bụrụ na akara aka adịghị eme gị obi ọjọọ, mgbe ahụ aha gị ga-abụ akụkọ akụkọ, ihe atụ nke ọrụ ịchọ ọdịmma onwe onye nanị maka nkà. Oge gafere kemgbe ahụ egosila na nka Lipatti ka bụ ihe atụ ruo taa. Ihe nketa ụda ya dị obere ma e jiri ya tụnyere ihe dị ka awa itoolu nke ndekọ (ọ bụrụ na ị gụọ ugboro ugboro). Na mgbakwunye na ihe ndị a e kwuru n'elu, o jisiri ike weghara na ndekọ ndị dị otú ahụ concertos site Bach (No. 1), Chopin (No. 1), Grieg, Schumann, ejije site Bach, Mozart, Scarlatti, Liszt, Ravel, nke ya. mejupụtara – Concertino na oge gboo ịke na Sonata n'ihi na aka ekpe ... Nke ahụ fọrọ nke nta niile. Ma onye ọ bụla nke maara ihe ndekọ ndị a ga-ekweta n’ezie n’okwu Florica Muzycescu: “Okwu nkà o ji gwa ndị mmadụ okwu na-adọtakarị ndị na-ege ntị, ọ na-adọtakwa ndị na-ege egwu egwu ya na ndekọ.”

Grigoriev L., Platek Ya.